Do grona profesorów nominowanych przez Prezydenta RP dołączył prof. dr hab. Marcin Woźniak - pracownik Katedry Medycyny Sądowej Collegium Medicum UMK.
Kolegium Dziekańskie Wydziału Lekarskiego w imieniu całej społeczności akademickiej składa gratulacje i życzy dalszych sukcesów w pracy zawodowej.
Dziekan Wydziału Lekarskiego
Prof. dr hab. Zbigniew Włodarczyk
Profesor Marcin Woźniak studiował biotechnologię na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu im Adama Mickiewicza w Poznaniu w latach 1989 - 1995. Już wtedy interesowały go możliwości badawcze oferowane przez nowoczesne techniki biologii molekularnej, takie jak metoda PCR i sekwencjonowanie kwasów nukleinowych. Kierując się tymi zainteresowaniami, będąc na drugim roku studiów dołączył do zespołu prof. Włodzimierza Krzyżosiaka w Pracowni Genetyki Nowotworów Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu oraz rozpoczął studia w trybie indywidualnym, wg programu dopasowanego do swoich zainteresowań. Owocem tego stażu była min. praca magisterska pt. „Analiza polimorfizmów i mutacji w eksonie 11 genu BRCA1 metodą PCR-SSCP-HDX”, którą obronił w 1995 r. z wynikiem celującym, kończąc studia z wynikiem ogólnym bardzo dobrym z wyróżnieniem. Ponadto w trakcie realizacji badań prowadzonych przez zespół prof. Krzyżosiaka powstały dwie publikacje naukowe poświęcone mutacjom w genie BRCA1 i innych genach związanych z powstawaniem nowotworów. Ponadto prof. Woźniak był współautorem monografii pt. „Genom człowieka – największe wyzwanie współczesnej biologii molekularnej i medycyny”, która była pierwszą na polskim rynku obszerną syntezą wiedzy z dziedziny, która dziś nosi nazwę genomiki. Osiągnięcia prof. Woźniaka w okresie studiów zostały nagrodzone stypendium dla wyróżniających się studentów, które przyznało mu Ministerstwo Edukacji Narodowej w roku 1994.
Po ukończeniu studiów prof. Woźniak zajął się zaawansowanymi zastosowaniami techniki PCR, umożliwiającymi jej wykorzystanie zarówno dla celów poznawczych jak i praktycznych. W szczególności interesowało go zastosowanie technik biologii molekularnej w kryminalistyce i badaniu pokrewieństwa. Kierując się tymi zainteresowaniami, w styczniu 1996 r. podjął pracę w Katedrze Medycyny Sądowej ówczesnej Akademii Medycznej w Bydgoszczy, gdzie pod kierunkiem prof. Danuty Miścickiej – Śliwki pprowadził badania nad interesującymi go zagadnieniami. Owocem tych prac, prowadzonych w latach 1996 – 2000 było, oprócz licznych publikacji naukowych, uzyskanie w roku 2001 stopnia doktora nauk medycznych w zakresie biologii medycznej za pracę doktorską pt. „Konstrukcja i optymalizacja reakcji heksapleksowej PCR do oznaczania wybranych układów DNA i ocena ich przydatności w medycynie sądowej”, która została bardzo dobrze oceniona przez recenzentów i wyróżniona w uznaniu szczególnych wartości.
Po uzyskaniu stopnia doktora prof. Woźniak zajął się badaniami zróżnicowania populacji ludzkich pod względem zmienności genetycznej chromosomu Y, które w owym czasie skupiały coraz większe zainteresowanie badaczy z całego świata. Potencjalne zastosowania informacji zawartych w sekwencji DNA chromosomu Y obejmowały szeroki zakres aplikacji z dziedziny szeroko pojętej biologii i medycyny, począwszy od genetyki populacyjnej, a skończywszy na badaniach śladów biologicznych pochodzących od mężczyzn i badaniach pokrewieństwa w linii męskiej. Prowadząc badania nad polimorfizmem chromosomu Y prof. Woźniak skoncentrował się na analizie zmienności tego chromosomu w populacjach Słowian Zachodnich oraz w populacjach Syberii. Efektem tych zainteresowań badawczych była seria prac, które opublikowano w latach 2001 – 2011, które były podstawą dla uzyskanej przez prof. Woźniaka w 2013 roku habilitacji. Dzięki prowadzonym badaniom prof. Woźniak nawiązał międzynarodowa współpracę naukową z badaczami zajmującymi się podobną tematyką w Europie Zachodniej i w Azji. Wziął również udział, jako jeden z pierwszych naukowców z Polski, w tworzeniu międzynarodowej Referencyjnej Bazy Danych Haplotypów Chromosomu Y (YHRD). W wyniku badań prowadzonych przez prof. Woźniaka w ramach międzynarodowego konsorcjum wykazano m.in. znaczącą odmienność częstości haplotypów chromosomu Y w populacji Polski, w porównaniu do populacji sąsiadujących, przy jednoczesnym braku różnic pomiędzy subpopulacjami w obrębie kraju. Najważniejszym wnioskiem płynącym z przeprowadzonych analiz było wykrycie granicy genetycznej pomiędzy wschodnią i zachodnią częścią Europy biegnącej wzdłuż linii Odry. Istnienie tej granicy ma istotne znaczenie zarówno dla interpretacji danych filogenetycznych pochodzących z Europy Centralnej jak i dla zastosowań praktycznych, takich jak wykorzystanie polimorfizmu chromosomu Y w kryminalistyce.
Kolejnym z ważnych osiągnięć uzyskanym w trakcie badań zmienności chromosomu Y populacji Europy Centralnej było opracowanie przez prof. Woźniaka metodyki badawczej pozwalającej na śledzenie zmian częstości poszczególnych wariantów chromosomu Y na danym terenie w określonym przedziale czasowym. Opracowana przeze prof. Woźniaka metoda opiera się na połączeniu procesu zbierania próbek przeznaczonych do badań genetycznych ze zbieraniem informacji genealogicznych o dawcach tych próbek. Możliwe jest dzięki temu odtworzenie historycznych lokalizacji geograficznych, w których obecne były warianty współcześnie występujące w populacji. Dzięki zastosowaniu tego podejścia możliwe było np. stwierdzenie przez zespół prof. Woźniaka, że skład puli chromosomów Y populacji Podhala nie zmienił się znacząco w ciągu ostatnich 100 lat.
Kolejna seria publikacji, których współautorem był prof. Woźniak, poświęcona była analizie zmienności chromosomu Y obecnych w populacjach autochtonicznych południowej Syberii. Dzięki międzynarodowemu składowi zespołu badawczego możliwe było zebranie unikalnego zestawu próbek DNA, obejmującego materiał genetyczny pochodzący od mężczyzn zamieszkujących niemal całą Eurazję, od Europy Centralnej po Koreę. Szczególnie cenne były jednak próbki populacji syberyjskich. Dzięki analizie tych próbek możliwe stało się miedzy innymi wykazanie wpływów migracji mieszkańców Europy i Azji Wschodniej na tereny Syberii, wykazanie przepływu genów z populacji Syberii do Europy, potwierdzenie obecności mężczyzn pochodzących z tzw. linii ojcowskiej Czyngis Chana w populacjach Syberii, wykazanie znaczącego wpływu organizacji społecznej na sukces reprodukcyjny wyrażony liczbą męskich potomków oraz wskazanie powiązań pomiędzy autochtonicznymi populacjami Syberii i procesem zaludniania Ameryk.
Ponadto w latach 2001 – 2011 zespół, którego członkiem był prof. Woźniak, opublikował szereg artykułów poświęconych zastosowaniu badań genetycznych dla potrzeb genetyki sądowej. Ta dziedzina wiedzy rozwija się bardzo dynamicznie i w wielu kierunkach, stąd przekrój tematyczny opublikowanych przez ten zespół prac był stosunkowo szeroki i obejmował m.in. aspekty metodyczne analizy mikrosatelitów dla potrzeb genetyki sądowej, prace poświęcone polimorfizmowi DNA mitochondrialnego (mtDNA) czy walidowanie metod wykrywania substancji biologicznych w śladach kryminalistycznych. Poza badaniami powiązanymi ściśle z różnymi aspektami genetyki człowieka prof. Woźniak brał również udział w projektach naukowych z pokrewnych dziedzin, takich jak genetyka zwierząt i roślin, detekcja patogennych mikroorganizmów w próbkach materiału biologicznego, detekcja niestabilności mikrosatelitów w tkance nowotworowej czy też analiza starożytnego DNA.
Po uzyskaniu habilitacji prof. Woźniak kontynuował kierunki badawcze rozpoczęte przed nadaniem tego stopnia, starając się pogłębić i poszerzyć istniejący stan wiedzy. Jednocześnie poszukiwał nowych kierunków rozwoju naukowego, zgodnych ze swoimi zainteresowaniami i dokonującym się nieustannie postępem technologicznym.
Realizując nurt badań naukowych związanych z podstawową działalnością Katedry Medycyny Sądowej, jaką jest wspomaganie pracy organów ścigania i Wymiaru Sprawiedliwości prof. Woźniak inicjował projekty badawcze mające na celu eksplorowanie potencjału wykorzystania nowoczesnych technologii w służbie kryminalistyki. W trakcie tych badań podjął próbę oceny możliwości wykorzystania zminiaturyzowanego sekwenatora genomowego MinION (Nanopore) do analizy sekwencji mtDNA oraz opracował nowatorski systemu oceny ilościowej DNA przy użyciu techniki RT-PCR z jednoczesnym określaniem płci osoby, od której pochodził badany materiał.
Bardzo ważnym aspektem wykorzystania wiedzy naukowej w badaniach kryminalistycznych jest tworzenie rekomendacji, umożliwiających standaryzację wyników badań uzyskiwanych w różnych laboratoriach. Jako ekspert w dziedzinie badania śladów biologicznych i markerów mikrosatelitranych prof. Woźniak otrzymał zaproszenie do wąskiego grona specjalistów opracowujących krajowe rekomendacje dotyczące różnych aspektów wykorzystania układów mikrosatelitarnych (STR i Y-STR) w genetyce sądowej. Efektem prac tego zespołu były dwie publikacje, które stały się podstawą tworzenia procedur wykorzystywanych w laboratoriach kryminalistycznych w całym kraju.
Ponadto prof. Woźniak został zaproszony do współredagowania nowego i nowoczesnego podręcznika medycyny sądowej, wydanego w 2021 r. pod redakcją G. Teresińskiego, w którym jest autorem 5 rozdziałów poświęconych różnym aspektom analizy śladów biologicznych. Materiał biologiczny pochodzący od zwierząt stosunkowo rzadko pojawia się wśród próbek analizowanych w laboratoriach zajmujących się genetyką sądową, przez co wiedza markerach genetycznych u tych gatunków, możliwych do wykorzystania w celach kryminalistycznych, jest ograniczona Aby stawić czoła temu problemowi prof. Woźniak zainicjował projekt badawczy, który w zamyśle ma być pierwszym z serii podobnych projektów, mający na celu oszacowanie zmienności użytecznych z punktu widzenia genetyki sądowej markerów genetycznych w populacji dzików z Europy Centralnej i Wschodniej. Na realizację tego projektu prof. Woźniak pozyskał środki z Narodowego Centrum Nauki. W ramach realizacji grantu powstał międzynarodowy zespół, złożony z badaczy z Polski, Białorusi, Ukrainy i Węgier. Rezultatem wykonania zaplanowanych badań było poznanie zmienności genetycznej, w tym trzech nieznanych wcześniej układów Y-STR, w populacjach dzików z różnych regionów Polski, Białorusi, Ukrainy, Węgier i Rosji. Prowadzone w ramach tego projektu badania wskazały na szeroki zakres możliwych zastosowań analizowanych układów, zarówno w genetyce sądowej jak i w genetyce populacyjnej oraz w badaniach natury praktycznej, takich jak np. rozróżnianie materiału pochodzącego od dzików i od świń domowych.
Jednym z kierunków rozwoju genetyki sądowej jest eksplorowanie związków pomiędzy cechami fenotypowymi danej osoby (jej wyglądem) a zmiennością określonych genów. Powiązania takie są przydatne zarówno w aspekcie identyfikacyjnym jak i medycznym. Z inicjatywy prof. Woźniaka przeprowadzone badania zmienności ludzkich genów powiązanych potencjalnie z uzależnieniem od alkoholu, zachowaniami agresywnymi i samobójczymi oraz z siłą mięśniową. Rezultaty tych badań zostały opublikowane w polskich czasopismach specjalistycznych.
W ostatnich latach coraz większą uwagę badaczy przyciągają możliwości modelowania procesów biologicznych i analizowania danych pochodzących z systemów biologicznych przy pomocy zaawansowanych algorytmów komputerowych, w tym tzw. sztucznej inteligencji (SI). Widząc potencjał tego typu analiz prof. Woźniak uczestniczył w dwóch projektach badawczych, które zajmowały się wyżej wspomnianą tematyką. Pierwszy z tych projektów testuje możliwość zastosowania algorytmów kolejkowania w modelowaniu procesów biochemicznych zachodzących w żywych komórkach, począwszy od cyklu Krebsa, przez cykl pentozofosforanowy po regulowanie poziomu insuliny we krwi. Uzyskane dotychczas i opublikowane dane modelowe bardzo dobrze zgadzają się z danymi eksperymentalnymi. Drugi projekt porusza tematykę analizy danych diagnostycznych z wykorzystaniem algorytmów uczenia maszynowego. W badaniach skupiono się na wykazaniu przydatności algorytmów SI w różnicowaniu wyników badań radiologicznych, natomiast odrębna część prowadzonych eksperymentów dotyczyła analizy danych uzyskanych z sekwencjonowania eksomów i wykorzystania ich do różnicowania pochodzenia populacyjnego osób, od których pochodziły badane próbki. Efektem przeprowadzonych badań są dwie prace doktorski oraz dwie publikacje w międzynarodowej prasie naukowej. Ze względu na istotny wkład badań, w których uczestniczył i które prowadził, prof. Woźniak jest zapraszany do recenzowania artykułów przeznaczonych do publikacji zarówno w międzynarodowych czasopismach anglojęzycznych jak i w czasopismach polskojęzycznych, takich jak: „Forensic Science International:Genetics” (IF: 4.978, 140 punktów MNiSW), „European Journal of Human Genetics” (IF: 4.833, 100 punktów MNiSW), „Electrophoresis” (IF: 3.595, 70 punktów MNiSW), „DNA&Cell Biology” (IF: 3.550, 70 punktów MNiSW), „Molecular Genetics and Genomics” (IF: 3.207, 100 punktów MNiSW), „Journal of Applied Genetics” (IF 2.952, 100 punktów MNiSW), „Croatian Medical Journal” (IF: 2.415, 40 punktów MNiSW), „Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii” (70 punktów MNiSW) i „Problemy Kryminalistyki” (20 punktów MNiSW)
Profesor Marcin Woźniak uczestniczył w licznych konferencjach i warsztatach naukowych, w kraju i zagranicą, prezentując wyniki swoich badań. Był promotorem 5 zakończonych prac doktorskich, 17 prac magisterskich i 16 prac licencjackich oraz recenzentem 3 doktoratów, 26 prac magisterskich i 22 prac licencjackich.
Uczestniczył jako kierownik lub wykonawca w pięciu projektach badawczych finansowanych ze źródeł zewnętrznych, takich jak Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju czy Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W dwóch z tych projektów był kierownikem.
Będąc pracownikiem Katedry Medycyny Sądowej CM UMK prof. Woźniak uczestniczy jako biegły w wydawaniu opinii dla potrzeb Wymiaru Sprawiedliwości i organów ścigania. Jest autorem i współautorem ok. 1200 ekspertyz z dziedziny genetyki sądowej, obejmujących badania śladów biologicznych, identyfikację osób zaginionych oraz analizę pokrewieństwa.
Profesor Marcin Woźniak jest również diagnostą laboratoryjnym i posiada specjalizację z zakresu laboratoryjnej genetyki sądowej. Prowadził wykłady w ramach kursu specjalizacyjnego z laboratoryjnej genetyki sądowej, poświęcone tematyce analizy morfologicznej włosów, badaniu wzorów plam krwawych, identyfikacji gatunkowej materiału biologicznego oraz wykorzystaniu technik NGS w genetyce sądowej.
Profesor Marcin Woźniak jest audytorem technicznym w Polskim Centrum Akredytacji i uczestniczy w audytowaniu laboratoriów kryminalistycznych posiadających akredytację w systemie PN/EN ISO17025:2018
Profesor Marcin Woźniak należy do towarzystw zrzeszających specjalistów w dziedzinach, którymi się zajmuje, takich jak Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii (PTMSiK), Polskojęzyczna grupa Międzynarodowego Towarzystwa Genetyki Sądowej (ISFG) oraz Krajowa Izba Diagnostów Laboratoryjnych (KIDL)
Ponadto prowadzi aktywną działalność dydaktyczną, w której skupia się na prowadzeniu wykładów, ćwiczeń i seminariów dla studentów kierunku biotechnologia na Wydziale Lekarskim Collegium Medicum UMK.
W ramach swoich obowiązków dydaktycznych prowadzi następujące przedmioty: metody informatyczne w biotechnologii, inżynieria genetyczna, wprowadzenie do genomiki i baz danych w biologii molekularnej, genomika i metagenomika medyczna, biologia molekularna w kryminalistyce Prof. Woźniak aktywnie uczestniczy w promowaniu wiedzy przez wygłaszanie wykładów popularnonaukowych w ramach festiwali nauki i dni otwartych takich jak Medicalia, Medyczna Środa czy Toruński Festiwal Nauki i Sztuki.
Stypendia, wyróżnienia i nagrody
1998 - Stypendium Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, w ramach programu stypendialnego START, przeznaczonego dla młodych, wyróżniających się pracowników nauki.
2002 – Indywidualna Nagroda Rektora II stopnia za działalność naukową przyznana przez Rektora Akademii Medycznej im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy
2003 – Indywidualna Nagroda II stopnia za działalność naukową przyznana przez Rektora Akademii Medycznej im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy.
2004 – Zespołowa Nagroda III stopnia za organizację Festiwali Nauki „Medicalia” przyznana przez Rektora Akademii Medycznej im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy.
2004 – Stypendium Naukowe Prezydenta Miasta Bydgoszczy
2006 – Nagroda Zespołowa III stopnia za osiągnięcia w dziedzinie dydaktyczno-wychowawczej oraz organizacji procesu nauczania w 2005 roku, przyznana przez Rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
2008 - Zespołowa nagroda Ministra Zdrowia za cykl trzech publikacji dotyczących genetycznej historii populacji ludzkich zamieszkujących Europę wschodnią oraz Azję centralną i południową Syberię
2015 – Wyróżnienie przyznane przez Dziekana Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum UMK w związku z uzyskaniem tytułu najlepszego nauczyciela Akademickiego Wydziału Lekarskiego, przyznanego przez absolwentów biotechnologii rocznika 2015
2017 – Stypendium jednorazowe za wysoko punktowaną publikację naukową, przyznane przez Rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
2017 – Nagroda indywidualna I stopnia za osiągnięcia w dziedzinie organizacyjnej w 2016 roku, przyznana przez Rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
2018 – Nagroda zespołowa I stopnia za osiągnięcia w dziedzinie organizacyjnej w 2017 roku, przyznana przez Rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
2021 – Stypendium jednorazowe za wysoko punktowaną publikację naukową, przyznane przez Rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
2022 – Wyróżnienie indywidualne za osiągnięcia w dziedzinie organizacyjnej w 2021 roku, przyznane przez Rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu